یکی از مهمترین اقداماتی که در زمان بارداری باید انجام شود، تعیین زمان زایمان است. این موضوع در مورد بارداریهایی که با خطر سقط همراه هستند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. دقت سونوگرافی در تعیین سن جنین بسیار بالا بوده و معمولاً از همین روش برای تعیین دقیق زمان بارداری استفاده میشود. اگر شما هم قصد دارید بدانید چگونه از طریق دستگاههای اولتراسوند، سن جنین را مشخص و زمان زایمان را تعیین میکنند، بهتر است تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
سونوگرافی در تعیین سن جنین چگونه انجام می شود؟
دقت سونوگرافی در تعیین سن جنین بسیار بالا است به نحوی که سونوگرافی را یکی از دقیقترین روشها برای محاسبه سن بارداری میدانند. اما زمان انجام این روش در تعیین سن بارداری بسیار اهمیت دارد.
این روش تصویربرداری پزشکی تنها تا هفته ۱۳ بارداری میتواند به طور دقیق این زمان را محاسبه کند و بعد از آن ممکن است این محاسبه با کمی خطا همراه شود که برای جلوگیری از این موضوع از روشهای تکمیلی استفاده میکنند.
در سونوگرافی تا قبل از هفته ششم معمولاً جنین مشاهده نمیشود و تنها کیسه بارداری مشخص است. به همین دلیل است که پزشکان اغلب ترجیح میدهند اولین سونوگرافی بعد از هفته ششم انجام شود، در این زمان میتوان جنین را مشاهده کرده و اطلاعات لازم را مشخص کنیم.
چرا آگاهی از سن دقیق جنین اهمیت دارد؟
آگاهی از سن دقیق جنین و تاریخ دقیق زایمان از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا با تعیین این تاریخ مادر و پزشک میتوانند تمهیدات لازم برای زایمان را مهیا کنند. علت مهمتر این موضوع به چکاپهایی مربوط میشود که مادران در طول بارداری باید انجام دهند.
بانوان باردار در زمانهای معینی باید سونوگرافیها، آزمایشات و غربالگریهایی را انجام دهند تا پزشک از سلامت جنین اطمینان حاصل کند. برای مثال بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین هفته پنجم تا ششم بارداری است که قلب جنین شکل گرفته و شروع به تپیدن میکند. همچنین از این روش برای تشخیص ناهنجاری های جنین نیز استفاده می شود.
سونوگرافی سه ماهه اول، دوم و سوم باید در زمان دقیقی از بارداری آنجام شوند تا نتایج به دست آمده معتبر و قابل استناد باشد.
روش های دیگر تخمین سن جنین و تاریخ زایمان
دقت سونوگرافی در تعیین سن جنین بر هیچ کس پوشیده نیست، زیرا دستگاههای اولتراسوند یکی از بهترین دستگاههای تصویربرداری به حساب میآیند که اطلاعات دقیقی را بدون هیچ عارضهای در اختیار پزشک قرار میدهند اما روشهای دیگر برای تعیین این موارد وجود دارد که در ادامه آنها را توضیح خواهیم داد.
تاریخ آخرین قاعدگی
اگر بخواهیم به طور سنتی سن جنین و تاریخ زایمان را مشخص کنیم، باید تاریخ دقیق آخرین قاعدگی را داشته تا براساس آن اطلاعات لازم را تعیین کنیم. متوسط طول بارداری انسان ۲۸۰ روز یعنی ۴۰ هفته است. برای آن که زمان زایمان خود را به طور تقریبی مشخص کنید، ابتدا ۷ روز به تاریخ قاعدگی خود اضافه و سپس سه ماه از آن کاسته و در آخر یک سال به آن بیافزایید.
بگذارید با یک مثال کمی دقیقتر توضیح بدهیم. اگر خانمی تاریخ آخرین قاعدگیش ۷ آبان ۱۴۰۲ باشد، باید ابتدا ۷ روز به این تاریخ اضافه کند که یعنی ۱۴ آبان و سپس سه ماه از آن کم کند که یعنی ۱۴ مرداد و سپس یک سال به آن بیافزاید که یعنی ۱۴ مرداد ۱۴۰۳ تاریخ تقریبی زایمان این خانم است.
آزمایش خون
آزمایش هومون HCG یکی دیگر از روشهای محاسبه سن جنین است. شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چگونه با استفاده از نتایج این آزمایش سن بارداری را تخمین میزنند؟ برای پاسخ به این پرسش باید این گونه توضیح دهیم: با وقوع بارداری، جفت شروع به ترشح هورمونی به نام HCG میکند که این هورمون وارد خون مادر میشود.
در هر روز مقدار معین از این هورمون ترشح میشود؛ بنابراین پزشک آزمایشگاه با تعیین میزان این هورمون میتواند سن جنین یا همان سن بارداری را تخمین بزند. این آزمایش که با نام آزمایش بتا شناخته میشود، یکی از روشهای اثبات بارداری نیز محسوب میشود.
اندازه گیری رحم
با اندازه گیری رحم، میتوان مدت بارداری و سن جنین را تعیین کرد. اگر بخواهیم با زبانی ساده بیان کنیم باید بگوییم که این اندازه باتوجه به فاصله استخوان شرمگاهی با بالاترین قسمت رحم تعریف میشود.
با گذشت هر یک هفته از زمان بارداری، یک سانتیمتر به این فاصله اضافه میشود. بنابرابن اگر این فاصله ۱۰ سانتیمتر باشد به معنای این است که فرد در هفته ۱۰ بارداری است.
این روش در زنانی که دارای اضافه وزن هستند، روش مناسبی نیست؛ زیرا نمیتواند به طور دقیق سن جنین را مشخص کند. البته باید بیان کنیم که روش چندان قابل اطمینانی به حساب نمیآید.
توصیه هایی در رابطه با تعیین سن جنین
- سونوگرافی که در هفته ۶ تا ۱۳ بارداری انجام میشود، دقیقترین روش تعیین سن بارداری است.
- اگر باروری به کمک فناوریهای کمک باروری انجام شده باشد، باید از طریق تاریخ انتقال جنین به رحم، سن جنین تعیین شود.
- اطلاعات تخمین زده شده در مورد سن جنین و زمان زایمان، باید به صورت دقیق در کارت اطلاعاتی مادر ثبت شود.
اگر زمان سونوگرافی اول رد شود چه کار باید کرد؟
دقت سونوگرافی در تعیین سن جنین زمانی بالا است که حداکثر تا پایان هفته ۱۳ بارداری انجام شود، بعد از آن باید از پارامترهای دیگری برای تعیین این تاریخ استفاده کرد.
با استفاده از اطلاعات به دست آمده از سونوگرافی سه ماهه دوم نیز میتوان سن جنین را به طور تقریبی تخمین زد. در این سونوگرافی با ارزیابی آناتومیکی جنین، اطلاعات مورد نظر را به دست میآورند. برای مثال سونوگرافیست با اندازهگیری قطر دور سر، طول استخوان ران، اندازهگیری دور شکم و قطر عرضی مخچه میتواند سن تقریبی بارداری را تشخیص دهد.
در صورتی که اطلاعات به دست آمده از سونوگرافی سه ماه دوم با سونوگرافی اول متفاوت باشد، پزشک به اطلاعات سونوگرافی اول اعتماد میکند. زیرا اطلاعات به دست آمده از این تصویربرداری پزشکی قابل اعتمادتر است.
اگر خانم بارداری سه ماه دوم را نیز برای تعیین سن بارداری از دست داده باشد، پزشک مجبور است به اطلاعات سونوگرافی سه ماهه سوم اکتفا کند، این اطلاعات بیشترین خطا را در تعیین تاریخ زایمان دارد.
در این موارد اغلب پزشک معاینات بیشتر و سونوگرافیهای بیشتری انجام میدهد تا بتواند شرایط را تحت کنترل خود بگیرید. در این شرایط استفاده از تاریخ آخرین قاعدگی اطمینان بخشترین روش برای محاسبه تاریخ تولد نوزاد است.
کلام پایانی
دقت سونوگرافی در تعیین سن جنین بسیار بالا است، به همین دلیل بهترین روش برای تعیین سن بارداری و تاریخ زایمان استفاده از دستگاههای سونوگرافی است. روشهای دیگری نیز برای تعیین این تاریخ وجود دارد، اما دقت آنها بالا نبوده و با کمی خطا همراه هستند.
برای مثال با استفاده از تاریخ آخرین پریود، اندازه گیری رحم و آزمایش خون بتا میتوان تاریخ تقریبی زایمان و سن جنین را تعیین کرد. در مواردی که خانم بارداری زمان انجام سونوگرافی اول را از دست داده باشد، باید اطلاعات به دست آمده از سونوگرافی سه ماه دوم یا سوم، با تاریخ آخرین قاعدگی به خوبی بررسی شود تا بتوان نتایج دقیقتری از اطلاعات به دست آورد.