زندگینامه رهی معیری – شاعر

بیوگرافی رهی معیری (زندگینامه هنرمندان)

رهی معیری کیست؟ محمد حسن رهی معیری متخلص به “رهی” در ۱۰ اردیبهشت سال ۱۲۸۸ در تهران دیده به جهان گشود او فرزند موید خلوت نوه ی معیرالممالک “نظام الدوله” پدر محمد حسن نیز از شاعران و غزل سرایان بسیار مشهور و معاصر ایران است.

محمد حسن رهی معیری بعد از تعطیلات ابتدایی و متوسطه وارد مشاغل دولتی شد و شغل های متعددی را تغییر داد و در سال ۱۳۲۲ عنوان ریاست کل انتشارات و تبلیغات “وزارت پیشه و هنر” را از آن خود کرد. ما در این مقاله می خواهیم به بررسی زندگی نامه رهی معیری شاعر و برخی از آثار وی بپردازیم.

عکس رهی معیری

دوره کودکی محمدحسن معیری

رهی معیری از کودکی به فضای شعر و موسیقی علاقه مند بود و بخاطر تلاش و کوشش هایش در این هنرها فواید بسیاری در زندگی شامل حالش شد.

شروع فعالیت هنری

رهی معیری از شروع فعالیتش در انجمن ادبی حکیم نظامی که مدیریت آن به عهده ی استاد وحید دستگردی بود حضور داشت. استاد دستگردی مدیر مجله ارمغان بوده است. رهی معیری در انجمن موسیقی ملی و انجمن فرهنگستان نیز عضو شد. او کم کم از طریق چاپ غزلهای عاشقانه اش در روزنامه ها و مجله ها شهرت پیدا کرد و همچنین دارای آثاری فکاهی و انتقادی نیز بوده است، آثاری همچون: زاغچه، شاه پریون، باباشمل، تهران مصور، فعالیت رادیویی

رهی معیری هنگامی که سالهای آخر عمرش سپری می شد در برنامه “گل های رنگارنگ” رادیو به عنوان مشاور انتخاب شعر با داوود پیرنیا همکاری کرد و تا پایان زندگی اش در آن برنامه ماند‌، او در همان سالها سفرهایی به خارج از ایران داشت.

در سال ۱۳۳۶ به ترکیه سفر کرد و در سال ۱۳۳۷ به اتحاد جماهیر شوروی. همچنین برای شرکت در جشن انقلاب کبیر در سال ۱۳۳۸ به فرانسه و ایتالیا و برای شرکت در نهصدمین یادبود خواجه عبدالله انصاری در سال ۱۳۴۵ به افغانستان و عزیمت او به انگلستان در سال ۱۳۴۶ برای عمل جراحی آخرین سفر رهی معیری بود.

مریم فیروز و رهی معیری

فکر نمی کنم در تاریخ معاصر زنی شبیه به “مریم فیروز” متولد شده باشد او از میان زنان هم دوره خودش یکی از شاخص ترین زنهاست، فیروز از خانواده ای پرنفوذ و ثروتمند بود و با رهی معیری در یکی از روزهای اردیبهشت در مهمانی خانه ی مصطفی فاتح آشنا شد و همین ملاقات یکی از شورانگیزترین عشق های قرن را رقم می زند.

بعد از این آشنایی بهترین ترانه ها و غزلیات محمدحسن معیری متولد می شوند و در کنار مریم آنقدر پرشور و اشتیاق بود که با نام های مستعار در روزنامه ها به انتقاد می پرداخت، مریم مبنع ذوق شاعرانه ی او بود.

دیری نپایید که مریم فیروز به جمع “محفل چپ زنان تهران” پیوست او بین عشق و سیاست راهی را انتخاب کرد که چیزی جز شکنجه، آوارگی و ملالت برای او نداشت، با وجد اینکه عشق بین او و رهی معیری هیچگاه فروکش نکرد.

ترانه سرایی های محمد حسن معیری

استاد معیری خودش در یکی از برنامه های رادیویی قصه شمع می گوید: من در هرنوع شعری (غزل-قصیده-مثنوی-رباعی و…) آثار دارم. اولین ترانه ام را در سال ۱۳۱۳ روی آهنگ آقای بدیع زاده ساختم که به “شد خزان” معروف شد.

به غیر از غزل های زیبای استاد محمد حسن معیری او ترانه هایی دارد که دقیقا مثل غزل هایش از احساسات پاک و خالصش سرچشمه می گیرد.

تمام آهنگسازانی که با محمد حسن معیری همکاری کرده اند از بهترین های تاریخ بوده اند و چیزی که در کارهای او بسیار به چشم می آید تلفیق دلنشین شعر و موسیقی است که بسیار قدرتمند کار شده است و این تنها درصورتی ممکن بود که آهنگساز همچون شاعر در کار خودش بهترین باشد، راز ماندگاری ترانه های رهی معیری همین است.

اشعار محمد حسن رهی معیری

استاد معیری ترانه های زیادی سروده اند که در بین آنها می توان به “کاروان، نوای نی، صمن از روز ازل، اشک و آه، دیدی که رسوا شد دلم، شب جدایی، لاله خونین، دیدی ای مه، راز دل، داغ جدایی” اشاره داشت. آهنگسازان بزرگی استاد معیری با آنها همکاری داشته است. کسانی همچون: مرتضی محجوبی، روح اله خالقی، مهدی خالدی، علی تجویدی بدیعی

اما محمد حسن معیری از بین همکاری هایش دوستی بسیار عمیقی با استاد محجوبی داشته است و آهنگ زیبای “کاروان در مایه دشتی” با صدای استاد بنان نتیجه ی همکاری و دوستی این دو است. محمد حسن رهی معیری در تصنیف سازی نیز استعداد فوق العاده بالایی داشت. ترانه های او برای اکثر ایرانیان خاطره انگیز و نوستالوژیک است، چرا که آثارش را بارها از تلوزیون و رادیو شنیده ایم و همین موضوع باعث شهرت وی حتی تا سالها پس از مرگش شده است.

آثار محمد حسن رهی معیری

• خزان عشق
• به کنارم بنشین
• دیدی که رسوا شد دلم
• نوای نی
• دارم شب و روز
• شب جدایی”

آثار چاپ شده

از استاد رهی معیری دو مجموعه شعر با نام “سایه ی عمر و آزاده” به چاپ رسیده است. کتاب سایه ی عمر مجموعه ای از غزلهای اوست که تابه حال چندین بار تجدید چاپ شده است و “آزاده” مجموعه ترانه های اوست. علاوه بر این ها مجموعه ای از مقاله های ادبی او “گلهای جاویدان” نام دارد که در سال ۱۳۶۳ به چاپ رسید. سالها بعد از درگذشت او “داریوش صبور” در سال ۱۳۷۵ کتاب ” رهاورد رهی” را که بخشی دیگر از مجموعه شعرهای منتشر نشده او بود را چاپ کرد.

درگذشت رهی معیری

عجیب است که اکثر غزلیات و ترانه های محمد حسن معیری عاشقانه است اما او تا پایان عمر مجرد مانده است و سرانجام رهی معیری در سال ۱۳۴۷ بعد از تحمل چندین سال بیماری، در سن ۵۹ سالگی چشم از جهان بست و در گورستان “ظهیرالدوله” در منطقه شمیران به خاک سپرده شد.