زبان های باستانی زنده
زبان شناسان معتقدند که در حال حاضر چیزی درحدود ۷ هزار زبان مختلف توسط مردم دنیا استفاده می شود.
این زبان ها مدام در حال تغییر و تحول هستند. بعضی از بین می روند، بعضی گسترش می یابند و بعضی با هم ترکیب می شوند.
با این همه برخی از زبان های دنیا هستند که علی رغم شرایط متغییر زبانی، برای مدت های مدیدی است که تقریبا به صورت دست نخورده مورد استفاده گویشوران خود قرار دارند.
در این مقاله قصد داریم تا بامعرفی ۱۰ مورد از این زبان های باستانی زنده به مخاطبان، اطلاعات مفیدی درباره این زبان ها را با خوانندگان به اشتراک بگذاریم.
۱۰. زبان لیتوانیایی | Lithuanian language
خانواده زبان های هندو اروپایی در حدود ۳۵۰۰ سال پیش شروع به گسترس در جهان کرد. از آن زمان تا کنون اعضای مختلف این خانواده در حال تغییر و تحول بوده اند.
با این همه یکی از شاخه های این زبان، یعنی زبان لیتوانیایی بیش از همه زبان های این خانواده، مشخصه های زبانی پروتو-هندو اروپایی را در خود نگه داشته است و بنابراین به عنوان یکی از زبان های زنده باستانی در نظر گرفته می شود.
۹. زبان مقدونی | Macedonian language
در قرن نهم میلادی دو راهب یونانی که سعی در مسیحی کردن اسلاوها داشتند، با اختراع خط سیریلیک، شاخه ای جدید از زبان هندو اروپایی را به وجود آوردند که اکنون با عنوان زبان اسلاوی کلیسای قدیم شناخته می شود.
در میان زبان های فعلی دنیا، زبان مقدونی (و یکی از انشعبات بسیار نزدیک آن یعنی زبان بلغاری) بیشترین شباهت را به زبان اسلاوی کلیسای قدیم دارد.
۸. زبان عبری | Hebrew Language
یکی از زبان های باستانی زنده که همچنان مورد استفاده مردم است و در این مقاله باید به آن اشاره کنیم، زبان عبری است.
گویشوران عبری اگرچه در حال حاضر از گونه متفاوتی از این زبان در مقایسه با گونه انجیلی آن استفاده می کنند اما همچنان توانایی درک متون قدیمی تورات و انجیل را دارند.
نکته جالب در مورد زبان عبری است این است که این زبان در حدود ۴۰۰ سال نه به عنوان زبان مادری، بلکه تنها به عنوان وسیله ارتباطی یهودیان با هم مورد استفاده قرار می گرفت.
با این همه و با تشکیل دولت اسرائیل این زبان به عنوان زبان رسمی و مادری یهودیان ساکن این کشور انتخاب شد.
۷. زبان ایسلندی | Icelandic language
زبان ایسلندی یکی از زبان های شاخه ژرمنی شمالی خانواده زبان های هندو اروپایی است که بر خلاف سایر اعضای این شاخه که با از دست دادن شاخصه های زبان هندو اروپایی ساده شده اند، هنوز بسیاری از مشخصه های قدیمی خود را حفظ کرده است.
زبان ایسلندی از زمان مهاجرت اسکاندیناویایی ها به این منطقه بدون تغییر مورد استفاده بوده است و حتی حکومت شش قرنی هلند بر این جزیره هم نتوانست تغییری در این زبان به وجود بیاورد.
۶. زبان گرجی | Georgian language
زبان گرجی یکی از زبان های متعلق به خانواده زبان های مارتولی منطقه قفقاز است که به عنوان یکی از زبان های زنده باستانی در نظر گرفته می شود.
در مورد زبان گرجی می توان گفت که این زبان، تنها زبان مورد استفاده در منطقه قفقاز است که یک سنت ادبی باستانی مشخص دارد.
الفبای مورد استفاده توسط این زبان در حدود قرن سوم میلادی با الهام از الفبای زبان آرامی خلق شد.
۵. زبان باسکی | Basque language
زبان باسکی از زبان های بسیار قدیمی دنیا محسوب می شود که هنوز گویشوران بومی آن در اسپانیا و فرانسه زندگی می کنند.
نکته جالب در مورد این زبان، استقلال زبانشناختی آن از سایر زبان های دنیا است. به عبارت دیگر با وجود تحقیقات درازمدت زبانشناسان هنوز هیچ زبان هم خانواده دیگری با باسکی پیدا نشده است.
با این همه چیزی که این مطالعات آشکار کرده است، قدمت زبان باسکی است. زبان شناسان معتقدند که این زبان پیش از ورود لاتین به این منطقه هم مورد استفاده بوده است.
۴. زبان فنلاندی | Finnish language
اگرچه قدمت قدیمی ترین متن های نوشتاری به دست آمده از زبان فنلادی تنها به قرن ۱۶ باز می گردد اما این زبان که از خانواده زبان های فین و اوگری است، قدمتی بسیار بیشتر از متن های نوشتاری آن دارد و جز زبان های باستانی زنده محسوب می شود.
نکته جالب در مورد زبان فنلاندی، کلمات و واژه های قرضی هستند که از زبان های دیگر به این زبان راه یافته اند.
در مورد این کلمات قرضی می توان گفت که در بسیاری از موارد صورت حفظ شده در زبان فنلاندی، در مقایسه با صورت موجود کنونی در زبان های اصلی واژه ها، نزدیکی بسیار بیشتری به صورت قدیمی و اصلی واژه ها دارد.
۳. زبان ایرلندی بومی | Irish language
از دیگر زبان هایی که در این فهرست باید به آن اشاره کنیم، زبانی است که توسط تعداد کمی از مردم بومی ایرلند صحبت شده و با عنوان ایرلندی بومی شناخته می شود.
این زبان که از شاخه زبان های سلتیک خانواده زبان های هندو اروپایی محسوب می شود، سال ها پیش از ورود انگلیسی (شاخه ژرمن خانواده هندو اروپایی) به این منطقه مورد استفاده بوده است.
نکته جالب توجه در مورد این زبان، فراوانی زیاد ادبیات بومی این زبان در مقایسه با سایر زبان های غرب اروپا است.
در حقیقت بر خلاف سایر مناطق که از لاتین برای ثبت رسمی ادبیات استفاده می کردند، ایرلندی های باستان برای ثبت داستان ها و ادبیات خود، از زبان ملی خود یعنی ایرلندی استفاده کردند.
۲. زبان تامیلی | Tamili Language
زبان تامیلی یکی از زبان های زنده باستانی است که در حال حاضر ۷۸ میلیون نفر در سری لانکا، سنگاپور و ایالت تامیل نادو هند به آن صحبت می کنند.
سنگ نوشته های کشف شده ای متعلق به قرن سوم پیش از میلاد نشان می دهد که زبان تامیلی از آن زمان تا کنون مورد استفاده بوده است.
در حقیقت کاربرد زبان تامیلی که از خانواده زبان های دراویدی محسوب می شود، بر خلاف سایر زبان های باستانی منطقه شبه جزیره هندوستان، مانند سانسکریت، تنها محدود به مراسم مذهبی نیست و به صورت فعال مورد استفاده مردم است.
۱. زبان فارسی | Persian Language
زبان اصلی مورد استفاده توسط مردم کشورهای ایران، افغاستان و تاجیسکتان، زبان فارسی است.
زبان فارسی که اکنون توسط مردم این مناطق استفاده می شود، نواده مستقیم زبان فارسی باستان است که در زمان حکومت هخامنشیان در این منطقه مورد استفاده بود.
نکته جالب در مورد فارسی مدرن، دست نخورده ماندن نسبی آن است. به بیان دیگر این زمان از زمان به وجود آمدن در قرن هشتم میلادی تا کنون تغییرات کمی داشته است.
میزان این تغییرات به قدری اندک بوده است که گویشوران کنونی زبان فارسی به راحتی می توانند متون مربوط به ۹۰۰ سال قبل خود را مطالعه کنند و این ویژگی است که در کمتر زبانی آن را مشاهده می کنیم.
