بیوگرافی کیهان کلهر (زندگینامه هنرمندان)
کیهان کلهر موسیقی دان، آهنگ ساز و نوازندهٔ کمانچه (کمانچه اسپیک)، یک شخصیت با فضیلت بین المللی می باشد که در صحنه موسیقی امروز یک نیروی خلاق بشمار می رود. اجرای او از موسیقی سنتی فارسی و همکاری های با گروه های متعدد باعث جذب مخاطبان در سراسر جهان شده است. وی موسیقی بسیاری از مناطق ایران، به ویژه نواحی خراسان و کردستان را مورد مطالعه قرار داد و به عنوان نوازنده جهانی با گروه ها و ارکسترهای مختلفی از جمله فیلارمونیک نیویورک و ارکستر ملی لیون همکاری داشته است. کلهر آثاری را برای مشهورترین آوازخوانان ایران ازجمله: محمدرضا شجریان و شهرام ناظری تهیه کرده و در کنار بزرگترین نوازندگان ایران نیز اجرا و ضبط داشته است. در این مقاله به زندگینامه کیهان کلهر این نوازنده پرطرفدار کمانچه خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
عکس کیهان کلهر
کیهان کلهر کیست؟ کیهان کلهر (به زبان کُردی: کە یھان کە ڵھوڕ) دارای طیف گسترده ای از تأثیرات موسیقی است، از چندین ساز موسیقی استفاده می کند و با کار خود از مرزهای فرهنگی عبور کرده، اما حرفه اصلی او نوازندگی کمانچه است.
کلهر در نوازندگی خود اغلب ساختارهای موسیقی کلاسیک ایرانی را به حالت های عامیانه و ملودی های سنتی کُردی ایران به کار می برد. کلهر در کنار خوانندگان مشهور ایرانی از جمله: حسین علیزاده، محمدرضا شجریان و شهرام ناظری آثاری را ساخته و اجرا کرده است.
همکاری او تنها به هنرمندان ایرانی محدود نمی شود و فعالیت هایی با شجاعت حسین خان نوازنده سه تار هندی، عالیم قاسمف از جمهوری آذربایجان و تولید آلبوم با مشارکت اردال ارزنجان از ترکیه در سال ۲۰۰۶ در زمینه سازهای بادی که دو قطعه ترکی و فارسی آن اجرا شد، نیز داشته است.
او تولید آلبوم Mirror of the Sky را در سال ۲۰۰۴ با سرمایه گذاری مشترک علی اکبر مرادی انجام داد و همچنین با کوارتت کرونوس برای کار جاده ابریشم و رامبراندت تریو گروه موسیقی هلندی نیز همکاری کرده است.
کنسرت جاده ابریشم به رهبری Yo-Yo Ma و همکاری کلهردر ایالات متحده آمریکا برگزار شد و در پنجاه و نهمین مراسم جایزه گرمی این گروه به همراه کیهان برنده جایزه گرمی بهترین موسیقی جهانی شد. کلهر همچنین در گروه دستان در کنار بزرگان موسیقی ایران مدتها فعالیت داشت. کیهان کلهر طی چند دهه گذشته در ایالات متحده از نظر تجاری موفق بوده است.
دو اثر او در سال ۲۰۰۴ برای جوایز گرمی نامزد شدند. او همچنین چند موسیقی را برای تلویزیون و متن فیلم آهنگسازی کرده و در موسیقی متن فیلم جوانی بدون جوانی به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا با اسوالدو گلیخوف همکاری داشته است. کیهان یکی از اعضای اصلی پروژه جاده ابریشم به رهبری Yo-Yo Ma است که وی همچنان آهنگسازی و تور را با او انجام می دهد.
آهنگ های او در همه آلبوم های گروه نمایش داده می شود. جدیدترین آلبوم های او عبارتند از Silent City (شهر خاموش) با همکاری بروکلین رایدر و I Will Stand Stand Alone (من تنها نخواهم ماند) با همکاری علی بهرامی فرد نوازنده سنتور.
دوران کودکی کیهان کلهر
کیهان کلهر، متولد ۳ آذر ۱۳۴۲ در شهر اسلام آباد استان کرمانشاه به دنیا آمد. موسیقی را از سن هفت سالگی زیر نظر استاد احمد مهاجر آغاز کرد. او می گوید: در سن پنج سالگی من مدت کوتاهی با سنتور کار کردم.
ما در آن زمان در تهران زندگی می کردیم و من با احمد مهاجر یکی از بهترین دانش آموزان ابوالحسن صبا خیلی اتفاقی آشنا شدم، من خیلی خوش شانس بودم. او در آن زمان بسیار سالخورده بود. وقتی من برای درس به سراغش رفتم، اوایل دهه ۷۰ بود. او از علی تجویدی و فرامرز پایور پیرتر بود، اما او با آنها در کلاس های صبا شرکت کرده بود.
در سیزده سالگی برای کار در ارکستر ملی رادیو تلویزیون کرمانشاه، جایی که به مدت پنج سال اجرا داشت، دعوت شد و در این مدت فضیلت های زیادی از اسماعیل مسقاتی، ابوالقاسم پرندیان، محمود مراتی، مسعود زنگنه و بسیاری دیگر از هنرمندان آموخت.
او درباره خانواده اش چنین می گوید: در خانواده من هیچ نوازنده ای وجود نداشت، اما همه به موسیقی علاقه داشتند. در خانه ما همیشه می توانستید موسیقی باکیفیت و پیشرفته را بشنوید. من در خانواده ای متولد شدم که نه تنها به من اجازه شکوفایی و احترام به موسیقی را دادند بلکه به طور مداوم از من حمایت می کردند و از این طریق مسیر زندگی حرفه ای خود را هموار کردم.
او می گوید بیشتر تصنیف های کُردی را مادرم به من آموخت. برادرم نیز به کار ساختن ساز مشغول بود. متاسفانه خانواده کلهر در زمان جنگ ایران و عراق بر اثر اثابت موشک به منزل شان همگی از دنیا رفتند. در هفده سالگی، کلهر کار خود را با گروه شیدا در فرهنگسرای چاووش، معتبرترین سازمان هنری در آن زمان در ایران آغاز کرد.
وی ضمن اجرای برنامه شیدا، به مطالعه رپرتوار کلاسیک ایران (ردیف) پرداخت. در سال ۱۳۵۷ کلهر برای تحصیل در موسیقی کلاسیک غربی به رم رفت و تحصیلات خود را در دانشگاه کارلتون در اتاوا، کانادا ادامه داد و در آنجا مدرک موسیقی گرفت. در سال ۲۰۰۲ نامزد دریافت جایزه بهترین موسیقی جهانی شد. در سال ۲۰۱۷ موفق به دریافت جایزه گرمی شد.
زندگی خصوصی کیهان کلهر
کیهان کلهر نوازنده سال ها پیش با زهره سلطان آبادی که یک مربی پرورش اسب می باشد ازدواج کرده و در آمریکا زندگی می کنند. او بخشی از کار خود را وقف تلفیقی از سبک های مختلف موسیقی می کنید.
دلایل زیادی برای پیوستن به نوازندگان کشورهای دیگر دارد از جمله: معرفی موسیقی ایرانی به مخاطبان غیر ایرانی و کشف و جمع آوری تجربیات جدید. کلهر می گوید: موسیقی سنتی هرگز احساس پوچی به من نداده است. اگر من در ایران زندگی می کردم، مطمئناً فقط موسیقی سنتی ایران را می نواختم و پیوندهای قوی تر را احساس نمی کردم؛ اما از آنجا که من سال ها در ایران زندگی نکرده ام، بسیار طبیعی است که مخاطبان و افق های من گسترش یافته باشد.
از این گذشته، وقتی شما نوع خاصی از موسیقی را اجرا می کنید، با نوع خاصی از مخاطبان نیز سر و کار دارید. ارتباط با موسیقی هندی و ترکی و همچنین ژانرهای کلاسیک غربی امکان دستیابی به عموم بیشتر را فراهم می کند.
البته او می گوید هرگز با افرادی که بسیار دور از فرهنگ ایرانی هستند کار نکرده ام. بعضی اوقات می توان تجربه کرد که چگونه چهار یا پنج ساز کاملاً متفاوت از پنج فرهنگ مختلف با یکدیگر ترکیب می شوند. اگر به عنوان مثال من با نوازندگان شمالی هند کار می کنم، اطمینان حاصل کرده ام که ما در حال بازی دو سبک موسیقی هستیم که متعلق به یک خانواده هستند.
من همیشه می گویم موسیقی ایرانی و شمالی هند مانند خواهر و برادرهای دوقلوی هستند که در دو خانواده مختلف بزرگ شده اند. آنها بسیار نزدیک و بسیار شبیه به هم می باشند، اما هرکدام لهجه و شخصیت متفاوتی دارند.
موسیقی ترکیه نیز همین است. بداهه نوازی از همان وضعیت موجود در ایران برخوردار است و این دو سبک جنبه های مشترک دیگری نیز دارند. من خودم چیزهای زیادی از اردال ارزنجان و شجاع حسینی و سایر نوازندگان هندی که با آنها کار کرده ام آموخته ام. من همچنین در موسیقی سنتی کلاسیک با نوازندگان غربی کار کرده ام.
از این گذشته، من در غرب زندگی می کنم و موسیقی غربی را مورد مطالعه قرار داده ام. این امر ضروری بود، زیرا زبان موسیقی غربی زبان موسیقی مشترک جهان را تعریف می کند و شما باید به آن توجه کنید.
همچنین کلهر درباره تدریس موسیقی به هنرجویان خود چنین می گوید:
وقتی تدریس می کنید، به آغاز خود باز می گردید. شما آن زمان دوباره زندگی می کنید و این یک تجربه مهم است. بسیاری از نوازندگان تدریس نمی کنند. جالب ترین چیز در مورد این کار این است که شما به یک دوره پنج یا ده سال پیش یا درست به زمان آغاز کار خودتان منتقل می شوید.
شما بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال کار روی ساز خود، از یک دیدگاه متفاوت و با تجربه بیشتر به عقب نگاه می کنید. البته شما باید اشتباهاتی که مرتکب شده اید و اصلاح کرده اید را به یاد داشته باشید زیرا این می تواند به دانشجویان منتقل شود. به همین دلیل فکر می کنم تدریس یک فعالیت ارزشمند و جذاب است.
آلبوم های کیهان کلهر
- غزل: بداهه های پارسی و هندی جلد ۱، تاریخ انتشار سال ۱۹۹۷
- غزل: بداهه های پارسی و هندی جلد ۲، تاریخ انتشار سال ۱۹۹۸
- نخستین دیدار بامدادی، تاریخ انتشار ۱۹۹۸
- شب- کویر- سکوت، محمدرضا شجریان و کیهان کلهر، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۰
- زمستان است، کیهان کلهر و محمدرضا شجریان، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۱
- در آینه آسمان، کیهان کلهر و علی اکبر مرادی، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۴
- تا بیکران دور دست، کیهان کلهر و اردال ارزنجان، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۶
- باد، کیهان کلهر و اردال ارزنجان، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۶
- شهر خاموش، کیهان کلهر و بروکلین رایدر، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۸
- من تنها نخواهم ماند، کیهان کلهرو علی بهرامی فرد، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۲
- لایه های تاریکی، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۴
- هاو نیاز، کیهان کلهر، آینور دغان، سلمان قمبرف و جمیل گوچگیریه، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۶
- هنوز پاییز است، کیهان کلهر و رامبراند فریشز تریو، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۹
- فریاد، محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، کیهان کلهر و همایون شجریان، تاریخ انتشار سال ۲۰۰۳
- سامان سایه ها، کیهان کلهر و مجید خلج، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۱
- Kula Kulluk Yakisir Mi، کیهان کلهر و اردال ارزنجان، تاریخ انتشار سال ۲۰۱۳
افتخارات کیهان کلهر
- نامزد چهل و ششمین دوره جوایز سالانه گرمی در سال ۲۰۰۳ برای آلبوم های “باران و بدون تو” در بخش “بهترین آلبوم موسیقی سنتی جهان”
- نامزد چهل و هشتمین دوره جوایز سالانه گرمی در سال ۲۰۰۵ برای آلبوم “فریاد” در بخش “بهترین آلبوم موسیقی سنتی جهان”
- دریافت جایزه فعالیت هنری در سال ۲۰۱۸ برای کمک های انسان دوستانه به وسیله موسیقی
- دریافت جایزه معتبر مرد سال در بیست و پنجمین دوره جوایز WOMEX در سال ۲۰۱۹
