لیست مهمترین جاذبه های گردشگری تبریز
مرکز استان آذربایجان شرقی، در تاریخ ایران همواره نقش پررنگ و تاثیرگذاری داشته؛ در حال حاضر هم یکی از سه کلان شهر بزرگ و پر جمعیت کشور محسوب می شود. امروزه تبریز در کار اهمیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود، یک قطب گردشگری مشهور نیز به شمار می آید.
این شهر در دوره های مختلفی به عنوان پایتخت شناخته می شد به همین علت جای تعجب نیست اگر صدها جاذبه تاریخی در آن موجود باشد. در عصر صفوی شکوه تبریز با استانبول مقایسه می شد. پس از این دوره و با بر سر کار آمدن ایل قاجار، به زیبایی و اهمیت شهر بیش از پیش افزوده گشت.
هرچند دیگر تهران مقر پادشاهی شده بود اما ولیعهد باید همچنان در پایتخت سابق زندگی می کرد. بخش اعظم آثاری که امروزه در آن جا شاهد هستیم از حکومت های صفویان و قاجاریه به جا مانده اند که هرکدام به نوعی شایسته توجه و احترام زیادی هستند.
این منطقه آب و های خاص و عالی دارد و وجود اماکن دیدنی بسیار، آن را به مقصدی فوق العاده برای گشت و گذار، تفریح و استراحت بدل کرده است. تابستان، می تواند بهترین زمان سفر به تبریز محسوب شود. هوایی خنک تر و مطلوب و مناظری دوست داشتنی، بی شک اوقات فراموش نشدنی را برای شما رقم خواهند زد.
بخش قابل توجهی از اتفاقات مهم و سرنوشت ساز تاریخ ایران در همین شهر رقم خورده است؛ به همین علت تجربه بازدید در بهترین زمان سفر به تبریز از آن احساس متفاوتی به همراه خواهد داشت. تعداد پیشنهادات تماشایی در این شهر خیلی بیشتر از ده مورد است و موارد زیادی برای دیدن و لذت بردن وجود دارند.
با این حال در این مطلب، لیستی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز گردآوری شده تا به شما کمک کند. برای اطلاعات تکمیلی می توانید به بزرگترین سایت های گردشگری ایران سری بزنید.
۱۰. خانه بهنام | Behnam House
خانه بهنام یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است که در دوره زندیه به عنوان منزلی مسکونی ساخته شد. بعدها در عصر قاجاریه مرمت گشت و تغیراتی جزئی در آن به وجود آمد. شکل ظاهری سازه نشانه هایی از هردو سلسه را در خود دارد.
معمای آن به اقتضای زمان ویژگی های خاصی را به نمایش گذاشته است. از جمله اینکه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی می باشد و اتاق های زیادی در قسمت شرق و غرب خانه ساخته شده اند.
در زیربنای۸۴۰ متری آن می توانید نمونه های درخشانی از گچ بری و هنر نگارگری ایرانی را به تماشا بنشینید. دقت به جزئیات و رعایت ظرافت بالا خصوصیت اصلی این مجموعه به شمار می آید.
در بدو ورود اولین چیزی که توجه را به خود جلب می کند؛ حوضی بزرگ و دایره ای شکلی است. پس از آن ستون های گچ بری شده ایوان و رنگ های زنده و تماشایی شیشه های ارسی هستند که نمایی ویژه به محیط بخشیده اند.
خانه بهنام می تواند تجربه به یادماندنی از حضور در منزلی قجری برای شما رقم بزند. این بنا در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید تا به عنوان گنجینه ای ارزشمند مورد مراقبت بیشتری قرار گیرد.
۹. خانه و موزه علی مسیو | Ali Monsieur Museum
جناب علی مسیو در شکل گیری انقلاب مشروطه، نقش بسزایی داشت. خانه او در گذشته محل گفت و گو و دور هم جمع شدن اعضای اصلی حزب اجتماع عامیون بود. دیوارهای این مکان بر حرف های سرنوشت ساز بسیاری ناظر بوده اند.
بعدها و پس از شکست انقلاب مشروطه و مرگ علی مسیو، نیروهای روسی دو فرزند پسر ۱۸و ۱۶ ساله این مبارز را از خانه پدری ربودند و به اعدام محکوم کردند. هرچند از آن دوران گذر کرده ایم اما آشنایی با تاریخ و بزرگان هنوز هم جذابیت های خاص خودش را دارد.
خانه و موزه علی مسیو یکی از جاذبه های گردشگری شهر تبریز است که در سال ۱۳۸۲ شمسی به ثبت ملی درآمد در دو طبقه ساخته شده و به پیروی از سبک همان دوره با کمک یک دیوار، حیاط اندورنی و بیرونی آن از هم جداشده اند. در مجموع معماری آن کمی متفاوت تر از عصر خویش به نظر می رسد.
به طور مثال از زیرزمین می توان به خانه همسایه رسید. احتمالا تدبیری بوده برای فرار در مواقع لزوم که ایده بسیار جالبی است. خانه و موزه علی مسیو به طور کلی چندان تجملی نیست و سادگی همراه با تزئینات داخلی اندک اما زیبا ویژگی اصلی محسوب می شود. در حال حاضر بنا به موزه تبدیل شده است.
۸. حمام نوبر | Nobar Bath
حمام نوبر یکی از جاذبه های توریستی تبریز و نمونه ای تماشایی از تبلور هنر و معماری قاجاری محسوب می شود که نزدیک به ۷۰۰ متر مربع مساحت دارد. ساخت گرمابه های عمومی در ایران سابقه ای درازمدت دارد؛ با توجه به موقعیت مهم شهر تبریز جای شگفتی نیست که در آن جا هم بناهایی این چنینی به چشم بخورند.
قدمت سازه تقریبا ۱۴۰ سال است اما هنوزهم باشکوه به حیات خود ادامه می دهد. ظاهر کلی حمام به شکل فضایی هشت ضلعی و شامل هشت ستون می باشد که حوضی بزرگ درست وسط آن وجود دارد.
رطوبت بالا در گذر سال های طولانی آسیب های فراوانی به دیواره ها وارد کرده به همین علت بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت است. خشت های گلی و آجر خام مهم ترین مصالح به کاررفته در سازه می باشند.
کاشی کاری ها و نقش و نگارهای روی سقف با اینکه عربی طولانی را پشت سرگذاشته اند اما همچنان زیبا به نظر می رسند. از سال ۱۳۷۸ تا به امروز این اثر جزو آثار ملی ایران محسوب می شود.
۷. خانه، موزه مشروطه تبریز | Constitution House of Tabriz
سفر به تبریز بدون دیدن این خانه باشکوه قطعا ناقص مانده است. مرکز آذربایجان شرقی پیوند دیرینه ای با مشروطه و مشروطه خواهان دارد به همین جهت نباید از بازدید اماکنی این چنینی غافل شد.
این خانه، منزل شخصی مسکونی حاج مهدی کوزه کنانی یکی از کسبه و بازاریان مورد احترام شهر تبریز بود. زمانی که محمدعلی شاه قاجار، مجلس رابه توپ بست، بزرگان انقلاب در همین مکان دور هم جمع شده و به مبادله اطلاعات می پرداختند.
در واقع به نوعی محل گردهم آمدن اشخاصی چون ستار خان و باقر خان در همین فضا بود تا به همفکری بپردازند. حاج کوزه کنانی با وجود خطرات بسیاری که او را تهدید می کرد از اعضای انجمن ایالتی تبریز و مبارزان و آزادی خواهان در خانه خود میزبانی می کرد.
به سبب تاثیرگذاری و شجاعت او، لقب پدر ملت را دادند. خانه در سال ۱۲۴۷ به خواست و با هزینه شخصی او ساخته شد تا در خدمت انقلاب مشروطه قرار گیرد. چه بسیار اعلامیه ها و اطلاعاتی که از درب های آن خارج شد تا روال سلطه گر زمانه را زیر سوال ببرد.
۱۳۰۰ متر مساحت و المان های پررنگ از معماری قاجاری ویژگی اصلی بنا می باشند. شیشه های مشبک و ارسی زیبایی منحصر به فردی به محیط بخشیده اند؛ همین طور منبت کاری ها و گچ بری های ظریف دیوارها و ستون ها بسیار تماشایی هستند.
در سال ۱۳۵۴ فهرست آثار ملی پذیرای موزه مشروطه تبریز بود و در نهایت سال ۱۳۷۵ سازمان میراث فرهنگی پس از مرمت آن را به موزه مشروطه تبدیل کرد.
اشیایی چون اسلحه کمری ستارخان، مجسمه ای از هوراد باسکرویل (معلم شهید آمریکایی انقلاب مشروطه)، علی موسیو و… در این فضا نگهداری شده و به نمایش در آمده اند.
۶. ائل گلی (شاه گلی) | El-Gölü
این مجموعه یک عمارت، باغ و استخر طبیعی بزرگ را دربر می گیرد. شاه گلی در ترکی یعنی دریاچه شاه، بعد از انقلابد اسلامی اسم ائل یا ایل گلی به معنای دریاچه مردم عنوان شد. تاریخچه ساخت این فضا به عصر حکومت آق قویونلوهای آذربایجان شرقی باز می گردد.
بعدها در سلسله صفوی آن را گسترده تر کرده و بخش هایی را ضمیمه نمودند. در حال حاضر اگر بنا باشد تا شاخص ترین و یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز را نام ببریم، بی شک ائل گلی جایگاهی ویژه دارد.
تا قبل از اینکه صفویان و پس از آن ها حکومت پهلوی قدرت را به دست بگیرد وظیفه و نقش اصلی آن جا، تامین آب منطقه بود. بعد از گذشت مدتی دیوارهایی دور دریاچه ساختند و درخت کاری و گل آرایی در آن انجام شد تا به مجموعه ای گردشگری بدل گردد.
این استخر طبیعی ۵۵ هزار متر مربع مساحت و ۱۲ متر عمق دارد. در منظره پیش رو عمارت ایل گلی نمایی تماشایی به محیط بخشیده است. سازه اصلی و اولیه را آق قویونلوها ساختند؛ صفوی ها مرمت کردند و قاجارها نیز آن را به شکل کنونی درآوردند.
هم اکنون با تاسیس هتل، غذاخوری و شهربازی توجهات بیشتری به این مکان جلب شده است. این اثر ملی (ثبت در سال ۱۳۸۷) یکی از مهم ترین و البته دیدنی ترین مجموعه های طبیعی-تاریخی و گردشگری ایران به شمار می آید.
۵. ارگ تبریز | Arg Alishah of Tabriz
تاج الدین علیشاه جیلانی وزیر دربار سلطان محمد خدابنده این فضا را با هدف ایجاد مسجدی بزرگ تدارک دیده بود. منتهی کار بر روی این اثر دوره ایلخانی، نیمه تمام باقی ماند تا اینکه در دوره قاجار با کمک نقشه برداری های اولیه مسجد و ایجاد تغیراتی، آن را به عنوان قلعه ای نظامی به بهره برداری رساندند.
ارگی که در حال حاضر دیده می شود؛ باقی مانده آن سربازخانه و باروی قجری است. در عصر پهلوی بخش زیادی از آن آسیب دید و تخریب شد و پس از انقلاب اسلامی هم بیش از قبل صدمه دید.
با اینکه مدت خیلی طولانی از ثبت این فضا به عنوان اثر ملی می گذرد (۱۳۱۰) اما هنوز هم توجهات زیادی معطوف به آن نیست؛ اما علی رغم تمام خرابی ها و صدمات هنوز هم تماشایی به نظر می رسد و جزو مهمترین جاذبه های گردشگری تبریز می باشد.
۴. مسجد کبود (عمارت مظفریه یا مسجد جهانشاه) | Blue Mosque
عمارت مظفریه نام اصلی این مسجد است به سبب اینکه سلطان مظفرالدین جهانشاه قراقویونلو آن را بنا کرد به نام او مشهور شد. قراقویونلوها در قرن نهم هجری قمری بر آذربایجان حکومت می کردند.
سلطان به خواست دخترش صالحه خانم مسجد را ساخت. با توجه به ظاهر بنا و نظر معماران بزرگی که آن را بررسی کرده اند؛ حدس زده می شود که این فضای مذهبی برای اهل سنت بوده است.
از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۵۵ شمسی بازسازی روی این مکان در جریان بود اما متاسفانه در سال ۱۳۹۳ مجددا آسیب های فراوانی به آن وارد شد. با این وجود هنوز در پس چهره فرتوت بنا، می توان زیبایی و ابهت آن را به تماشا نشست.
کاشی های فیروزه ای و آبی رنگ باعث شدند تا نام مسجد کبود در سال های اخیر، بر سر زبان ها بیفتد. جالب است بدانید حین مرمت گسترده ای که صورت گرفت؛ مقبره سلطان جهانشاه، همسرش خاتون بیگم و دخترشان صالحه خانم در آن جا پیدا شد.
۳. مسجد جامع تبریز | Tabriz Grand Mosque
مسجد جامع تبریز اثر دست هنرمندان عصر سلجوقی و یکی از جاذبه های توریستی تبریز می باشد که بعدها در دوره قاجار تغیراتی در آن صورت گرفته و گسترده تر از قبل شده است. بعدها بازار بزرگ تبریز هم به محوطه اراف مسجد اضافه شد و از کنار آن گسترش یافت.
بخش اعظمی از سازه در اثر زلزله سال ۱۱۹۳ قمری آسیب دید و تقریبا از بین رفت؛ تا اینکه حسنقلی خان دنبلی که آن زمان والی تبریز بود با موافقت دولت قاجار آن قسمت ها را مجددا احیا نمود.
برخی منابع اعتقاد دارند که خشت اولیه بنا پیش از اسلام نهاده شده بود و سپس شاهان سلجوقی آن را تکمیل کرده و به صورت مسجد به بهره برداری رساندند. به هر ترتیب این اثر یک نمونه بی بدیل و درخشان از معماری ایرانی به شمار می آید که به طرز خیره کننده ای جزئیات را به نمایش گذاشته است.
۲. موزه بزرگ آذربایجان | Azerbaijan Museum
بعد از موزه ملی ایران که در تهران قرار دارد، موزه آذربایجان واقع در تبریز اهمیت فوق العاده ای را دارا می باشد. اثار باستانی که در این فضا به نمایش درآمده اند به دوره های پیش از اسلام و سلسله های بعد از اسلام مانند صفویه، زندیه، قاجاریه و…متعلق هستند.
مشتمل بودن بر اقلام و اشیای بسیار موجب شده تا با نمایشگاهی بی نظیر از برهه های مختلف تاریخی رو به رو باشیم. آندره گدار که باستان شناس و معمار مشهوری بود در سال های آغازین حکومت پهلوی اول از فرانسه به ایران آمد.
او علاوه بر اینکه دانشکده هنرهای زیبا را پایه گذاری کرد؛ اقدامات موثر دیگری هم داشت. یکی از کارهای مهم او در کنار ساخت حافظیه، طراحی موزه ایران باستان و موزه آذربایجان بود.
با الگوبرداری از هنر بومی و معماری منبق بر اقلیم در این استان، همچین فضایی را تدارک دید تا امروزه شاهد آن باشیم. هم اکنون اقلام موجود در وسعتی ۸۰۰ متری و در سه سالن در معرض دید عموم قرار گرفته اند.
در طبقه همکف اشیای متعلق به پیش از تاریخ و قبل از ورود اسلام به ایران مانند مجسمه ای سه هزار ساله، سنگ های قیمتی تمدن جیرفت و… نگهداری می شوند. در طبقه اول کتیبه ها و جواهراتی مربوط به امپراطوری هخامنشی، ظروف سفالی ایلخانی و سکه های قجری و… موجود هستند.
چندین تابلو، مجسمه، فسیل های انسانی و…هم در همین مجموعه قرار دارند که روی هم رفته فضایی به غایت دیدنی را تشکیل داده اند.
۱. بازار تبریز | Grand Bazaar of Tabriz
بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان، اولین ویژگی است که با ذکر نام بازار تبریز به یاد آن میفتیم. این فضای عظیم و تماشایی با طول یک کیلومتر در نشست ۳۴ سال ۲۰۱۰ میلادی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید تا افتخار تازه ای را به نام خود کند.
تا کنون مشخص نیست که زمان دقیق افتتاح آن به چه دوره ای برمی گردد اما احتمالا به عصر زندیه مربو می باشد. حین حکومت قاجاریه نیز نسبت به بازسازی آن اقدامات گسترده ای صورت گرفت.
جالب است بدانید بسیاری از سفرنامه نویسان و جهانگردان معروف دنیا مانند مارکوپولوی ونیزی، شاردن، ابن بطوطه و… از زیبایی و شکوه این مجموعه اقتصادی صحبت کرده اند. در گذشته های دور و رونق جاده ابریشم، کاروان های تجاری بی شماری از نقاط مختلف و دور و نزدیک از بازر تبریز گذر می کردند.
به همین جهت مبادلات زیادی همواره در آن جا در جریان بوده است. تبریز ولیعهد نشین قاجاری، در این دوره مهم ترین مکان برای خرید و فروش اجناس خارجی محسوب می شد؛ به خصوص بریتانیایی هایی که در ایران رفت و آمد داشتند.
چندین راسته، تیمچه، کاروان سرا و دالان، گرمابه های عمومی، مدرسه، مسجد، سرا و بازارچه های کوچک و بزرگ این مجموعه را تشکیل داده اند. بازار فرش از دیدنی ترین قسمت های آن می باشد.
بازدید از این فضای وسیع حین سفر به تبریز بی شک لحظات فراموش نشدنی را برای تان رقم می زند. همچنین توصیه می کنیم از تماشای بازار فرش به هیچ وجه غافل نشوید زیرا بعید است در تبلور زیبایی و هنر در نوع خود، همتایی داشته باشد.
جدای از موارد ذکر شده این شهر تاریخی جاذبه های دیگری هم دارند. تبریز عمر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و در خلال تمام این روزها اماکن بسیاری برای میزبانی از مهمانانش دارد.
