بیوگرافی ماری کوری (زندگینامه بزرگان)
ماری کوری یکی برجسته ترین دانشمندان حوزه فیزیک و شیمی و از نخستین افرادی بود که روی موضوع رادیواکتیو تحقیق می کرد. این بانوی لهستانی فرانسوی موفق شد برای اولین بار در تاریخ به عنوان یک زن، ۲ بار جایزه نوبل را دریافت کند. اولین های پر افتخار و زیاد دیگری در زندگینامه این دانشمند وجود دارد، مثلا اینکه برای اولین بار توانست در جایگاه یک زن، در دانشگاه پاریس به تدریس بپردازد یا اینکه تنها زنی بود که پس از مرگ به خاطر خدمات ارزنده ای که به بشریت کرده بود، در پانتئون به خاک سپرده شد.
از جمله خدماتی که ایشان از خود برجای گذاشته می توانیم به مواری همچون: پیشبرد نظریه رادیواکتیوته، گسترش واژه رادیواکتیو، گسترش راه کارهای خالص سازی ایزوتوپ های رادیواکتیو و کشف عناصر پولونیوم و رادیوم اشاره کنیم. ما قصد داریم تا در این مطلب به معرفی زندگی نامه ی ماری کوری، این فیزیک دان و شیمی دان بزرگ تاریخ بپردازیم.
عکس ماری کوری
ماری کوری کیست؟ ماری کوری تنها زن تاریخ بود که توانست دو بار جایزه نوبل را به خود اختصاص دهد؛ یک بار در سال ۱۹۰۳ به همراه همسرش و هانری بکورل در زمینه فیزیک و یک بار دیگر در سال ۱۹۱۱ به صورت انفرادی در حوزه شیمی.
ماری تنها زنی بود که تا آن زمان توانسته بود به جایزه نوبل دست یابد و تنها شخصیت در تاریخ است که تا کنون موفق شده در دو حوزه متفاوت علمی این جایزه ارزشمند را دریافت کند. ماری با ازدواجش به خانواده کوری پیوست؛ خانواده ای که خود افتخار دریافت ۵ جایزه نوبل را در کارنامه کاریشان داشتند.
پس از اینکه همسرش، پیر کوری درگذشت، ماری جایگزین او در دانشگاه پاریس شد و در جایگاه استاد به تدریس پرداخت و همین کار او باعث گشت به عنوان اولین مدرس زن دانشگاه پاریس شناخته شود.
زیر نظر او نخستین پژوهش های علمی صورت گرفته در مورد درمان تومورهای سرطانی با به کارگیری ایزوتوپ های رادیواکتیو اجرا شد. وی مراکزی را تحت عنوان کوری در شهرهای پاریس و ورشو پایه ریزی کرد که در حال حاضر جز برجسته ترین موسسات تحقیقات پزشکی جهان هستند.
ماری کوری خدمت بزرگی هم به بیماران جنگ جهانی اول کرد، او استفاده از دستگاه اشعه ایکس به صورت قابل حمل را پیشنهاد داد که با کمک آن می شد در بیمارستان های صحرایی از بیماران جنگی، با اشعه ایکس عکسبرداری کرد و در زمان کوتاهی به بیماری آنان پی برد.
این دستگاه داخل یک کامیون قرار داشت و آن را به بیمارستان های مختلف می بردند و خانم کوری کار با آن را به دیگران آموزش می داد. گفته می شود این دستگاه های پرتونگار سیار توانستند طی جنگ جهانی اول، به بالغ بر یک میلیون نفر کمک کنند.
بعد از ازدواج، فامیلی همسرش را به فامیلی خود اضافه کرد ولی هرگز هویت لهستانیش را فراموش نکرد. او یک فرد وطن دوست بود به همین خاطر زبان لهستانی را به فرزندانش آموزش داد و در سفرهایش آنان را با خود به این کشور می برد. جالب اینکه روی یکی از عنصرهایی که کشف کرد، یعنی پولونیوم، نام کشورش را گذاشت (لهستان در انگلیسی Poland خوانده می شود).
پس از گذشت سال ها تلاش بی وقفه، سرانجام خانم ماری کوری به دلیل مبتلا شدن به کم خونی آپلاستیک که به خاطر قرار گرفتن در معرض رادیواکتیویته به وجود آمده بود، به ویژه مدتی که در مراکز پزشکی صحرایی طی جنگ جهانی اول کار می کرد، در سال ۱۹۳۴ میلادی، زمانی که ۶۶ سال سن داشت در یکی از بیمارستان های کشور فرانسه برای همیشه دیده از جهان فرو بست.
دوران کودکی ماری کوری
در زندگینامه ماری کوری آمده است که: خانم ماری کوری که با اسم لهستانی اش ماریا اسکودوسکا کوری یا دیگر اسامی از جمله: ماریا سالومیا کوری و مادام کوری (در فرانسه) نیز معروف است در هفتمین روز از ماه نوامبر سال ۱۸۶۷ در شهر ورشو، لهستان به دنیا آمد.
ماری کوری فرزند آخر یک خانواده ۷ نفره بود. وی ۳ خواهر بزرگتر به نام های زوفیا، برونیسواوا و هلنا و یک برادر بزرگتر از خودش به نام جوزف داشت. والدینش برونیسواوا اسکودوسکا و وادیسواو اسکودوسکی هر دو معلم بودند و خانواده هایشان به دلیل قیام وطن پرستان لهستان برای دستیابی به استقلال در شرایط بد اقتصادی به سر می بردند و تقریبا هیچ ثروت و پشتوانه ای نداشتند.
از این رو خانواده در یک زندگی سخت به سر می برند. پدرش علاوه بر اینکه مدیر دو مدرسه راهنمایی پسرانه بود، در زمینه ریاضیات و فیزیک نیز تدریس می کرد و همین موضوع باعث شد دخترش ماری به این رشته ها علاقمند شود. در یک برهه مسئولین کشور شوروی، دستورالعمل آزمایشگاهی را از لیست مدرسه لهستان بیرون کشیدند و همین امر موجب شد که پدرش لوازم آزمایشگاه را به منزل خودش منتقل کند و در خانه به دانش آموزان درس بدهد.
پس از گذشت مدتی مقامات روس او را به گسترش عقاید وطن دوستدانه متهم و از مدرسه اخراج کردند. مادرش هم مدیر و معلم یکی از مدارس شبانه روزی بود که با به دنیا آمدن ماریا ترجیح داد که استعفا بدهد.
برونیسواوا پس از مدتی به بیماری سل مبتلا شد و زمانی که دختر کوچکش تنها ۱۰ سال سن داشت، از دنیا رفت. پس از ۳ سال زوفیا فرزند ارشد خانواده به تیفوس مبتلا گردید و او نیز جان خود را از دست داد. وادیسواو، پدر ماریا، برخلاف همسرش که یک کاتولیک معتقد بود، پیرو هیچ یک از ادیان الهی نبود و به خدا اعتقادی نداشت. ماری نیز بعد از اینکه مادر و خواهرش را از دست داد، دیگر به مذهب کاتولیک باور نداشت و او هم ندانم گرا شد.
در سن ده سالگی به مدرسه شبانه روزی سیکورسکا رفت و به خاطر هوش فوق العاده اش در سن ۱۶ سالگی مدال طلای مسابقات علمی را به خود اختصاص داد. به دلیل اینکه دختر بود نمی توانست در مؤسسه آموزش عالی شرکت کند، از این رو او و یکی از خواهرانش به نام برونیسواوا، به عضویت یک دانشگاه مخفی در لهستان به نام فلایینگ که به دختران آموزش می داد، در آمدند. قرار بر این بود که ماری با پس انداز خود خواهرش را برای ادامه تحصیل روانه پاریس کند برای همین شروع به کار کرد.
برای انجام این کار، به حرفه معلمی روی آورد و بعدا به صورت خصوصی در یک خانواده متمول از آشنایان پدرش، درس می داد. در سال ۱۸۹۰ خواهرش با یک پزشک لهستانی در پاریس ازدواج کرد و از ماری خواست تا به آنجا برود ولی او نمی توانست از پس هزینه ها برآید به این خاطر پیشنهاد خواهرش را رد کرد. بعد از اینکه مطالعاتش در دانشگاه فلایینگ خاتمه یافت، پژوهش در موزه صنعت و کشاورزی در یکی از شهرهای ورشو را آغاز نمود.
زندگی حرفه ای ماری کوری
ماری کوری زمانی که ۲۴ ساله بود به دانشگاه سوربن پاریس رفت و در آنجا تحقیقات در رشته های شیمی، ریاضی و فیزیک را از سر گرفت. کلاس ها طبیعتاً در این دانشگاه به زبان فرانسوی برپا می شد و این موضوع باعث شد، کوری این زبان را در کمترین زمان ممکن یاد بگیرد. در ابتدای ورودش به این کشور همراه با خواهر و همسر او زندگی می کرد اما در ادامه اتاقی را در حوالی دانشگاه به اجاره گرفت.
با تمام سختی ها ۲ سال بعد زمانی که ۲۶ ساله بود، در مقطع فوق لیسانس و در جایگاه دانشجوی برتر رشته فیزیک، فارق التحصیل گشت. در ادامه به او مبلغی به عنوان کمک هزینه صنعتی داده شد تا در زمینه اثر گذاری ذرات ترکیب فولاد در خواص مغناطیسی پژوهش کند.
علاقه شدید او به علم و تحصیل باعث شد در سال ۱۸۹۴ فوق لیسانس خود را در رشته شیمی نیز اخذ نماید. بعد از اینکه تحقیقاتش در پروژه فولاد آهنربایی به پایان رسید، به وطنش بازگشت اما در آنجا موفق نشد به خاطر محدودیت ها، شغل مناسبی پیدا کند به همین خاطر دوباره به فرانسه برگشت و تحصیلات خود را برای دریافت مدرک دکتری ادامه داد.
سرانجام در سال ۱۹۰۳ مدرک دکتری فیزیک را اخذ نمود. دواران بر این عقیده بودند که تاثیر علمی شگرفی در پایان نامه مقطع دکترا او دیده می شود. پس از گذشت شش ماه موفق شد در جایگاه یک زن برای نخستین بار جایزه ارزشمند نوبل فیزیک را به خود اختصاص دهد.
بر اساس مستندات تاریخی، هنری بکورل کشف کننده رادیواکتیویته است. هیئت اهدا کننده جایزه نوبل در وهله اول تنها می خواستند این جایزه را به پیر و بکورل بدهند اما پافشاری های پیر موجب شد مادام کوری نیز در این جایزه شریک شود.
دستاوردهای ماری کوری
ماری کوری رادیواکتیویته را کشف کرد و همراه با همسرش پیر، عناصر رادیواکتیو، پولونیوم و رادیوم را هنگام کار با ماده معدنی “پیچبلند” کشف کرد. وی همچنین در ساخت اشعه ایکس پس از مرگ پیر قهرمان شد.
رادیواکتیویته، پولونیوم و رادیوم
ماری کوری شیفته کار هنری بکورل، فیزیکدان فرانسوی بود که کشف کرد اورانیوم پرتوهای ضعیف تر از اشعه ایکس را که توسط ویلهلم کنراد رونتگن کشف شده بود، را دور می کند. کوری کار خود را چند قدم جلوتر برد.
آزمایشات خود را بر روی پرتوهای اورانیوم انجام داد و دریافت که آنها بدون توجه به شرایط و شکل اورانیوم، ثابت می مانند. وی نظریه پردازی کرد که این اشعه ها از ساختار اتمی این عنصر ناشی می شوند. این ایده انقلابی، زمینه فیزیک اتمی را ایجاد کرد. کوری خودش کلمه “رادیواکتیویته” را برای توصیف پدیده ها ابداع نمود.
به دنبال کشف رادیواکتیویته توسط کوری، وی تحقیقات خود را با همسرش پیر ادامه داد. این زوج با همکاری هم و با ماده معدنی “پیچبلند” در سال ۱۸۹۸ عنصر رادیواکتیو جدیدی را کشف کردند. آنها عنصر پولونیوم را کشف و به احترام کشور کوری، لهستان، این نام را بر آن گذاشتند. آنها همچنین وجود ماده رادیواکتیو دیگری را در پیچبلند تشخیص داده و آن را رادیوم نام نهادند. در سال ۱۹۰۲ کوری ها اعلام داشتند که ده گرم رادیوم خالص تولید کرده اند و وجود آن را به عنوان یک عنصر شیمیایی منحصر به فرد نشان دادند.
توسعه اشعه ایکس
وقتی جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ آغاز شد، ماری کوری وقت و منابع خود را برای کمک به هدفش اختصاص داد. او قهرمان استفاده از دستگاه های اشعه ایکس قابل حمل در این زمینه بود و این وسایل نقلیه پزشکی لقب “Curies کوچک” را به دست آوردند. پس از جنگ، ماری از شخصیت مشهور خود برای پیشبرد تحقیقاتش استفاده نمود. وی دو بار در سال ۱۹۲۱ و سال ۱۹۲۹ برای جمع آوری سرمایه جهت خرید رادیوم و ایجاد یک موسسه تحقیقات رادیوم در ورشو، به ایالات متحده سفر کرد.
زندگی شخصی ماری کوری
ماری کوری در ۲۶ ژوئیه ۱۸۹۵ با پیر کوری فیزیکدان فرانسوی ازدواج کرد. آنها پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه سوربن توسط یکی از همکاران ماری به هم معرفی شدند. ماری کمیسیونی را برای انجام مطالعه در مورد انواع مختلف فولاد و خواص مغناطیسی آنها دریافت کرده بود و برای کار خود به آزمایشگاه نیاز داشت.
عاشقانه ای بین این زوج درخشان شکل گرفت و آنها به یک دونفره علمی پویا تبدیل شدند که کاملاً به یکدیگر ارادت داشتند. در ابتدا ماری و پیر روی پروژه های جداگانه کار کردند؛ اما بعد از اینکه ماری رادیواکتیویته را کشف کرد، پیر کار خودش را کنار گذاشت تا در تحقیقاتش به او کمک کند.
در سال ۱۸۹۷ ماری کوری و پیر صاحب دختری به نام ایرلن شدند و در سال ۱۹۰۴ دختر دوم خود به نام ایو را به دنیا آوردند. ایرلن جولیوت کوری راه مادرش را ادامه داد و در سال ۱۹۳۵ برنده جایزه نوبل شیمی شد. جولیوت کوری افتخار این کار را با همسرش، فردریک جولیوت، برای کار در زمینه سنتز عناصر رادیواکتیو جدید داشت. در سال ۱۹۳۷ ایو کوری اولین زندگینامه در مورد مادر معروف خود را نوشت و چند سال بعد به یک فیلم سینمایی تبدیل شد.
ماری کوری در سال ۱۹۰۶ متحمل خسارات عاطفی سنگینی گشت، همسرش طی یک تصادف با درشکه کشته شد. با وجود غم و اندوه فوق العاده، پست تدریس به جای پیر را در دانشگاه سوربن به عهده گرفت و اولین استاد زن این موسسه بود. در سال ۱۹۱۱ رابطه کوری با شاگرد سابق شوهرش، پل لانژون، علنی شد. پل مردی متاهل بود و این موضوع باعث شد روزنامه ها کوری را دلیل فروپاشی ازدواج لانژون بدانند و در مطبوعات او را مورد استهزا قرار دهند.
افتخارات ماری کوری
ماری کوری برنده دو جایزه نوبل یکی برای رشته فیزیک در ۱۹۰۳ و دیگری برای شیمی در ۱۹۱۱ شد. او اولین زنی بود که برنده جایزه نوبل شد و همچنین اولین شخصی – زن یا مرد – بود که دو بار جایزه معتبر را از آن خود کرد. او تنها کسی است که بخاطر موفقیت در دو علم جداگانه مورد تقدیر قرار گرفته است.
ماری کوری در سال ۱۹۰۳ جایزه نوبل فیزیک را به همراه همسرش و هانری بکورل به دلیل فعالیت در زمینه رادیواکتیویته دریافت کرد. خانواده کوری ها با پیروزی خود به دلیل تلاش های علمی شهرت بین المللی پیدا کردند و آنها از پول جایزه خود برای ادامه تحقیقات استفاده نمودند.
در سال ۱۹۱۱ کوری به دلیل کشف رادیوم و پولونیوم، دومین بار جایزه نوبل خود را، این بار در شیمی، دریافت کرد.. در این زمان، کوری با دانشمندان مشهور دیگر از جمله آلبرت انیشتین و ماکس پلانک، همراه شد تا در اولین کنگره Solvay در فیزیک شرکت کند و درباره بسیاری از کشف های پیشگامانه در زمینه آنها بحث کند. او در زمان حیاتش جوایز و مدال های افتخار متعددی دریافت کرد ازجمله:
- مدال دیوی (۱۹۰۳، با پیر)
- مدال ماتوچی (۱۹۰۴، با پیر)
- جایزه اکتونیان (۱۹۰۷)
- مدال الیوت کرسون (۱۹۰۹)
- مدال فرانکلین از انجمن فلسفی آمریکا (۱۹۲۱)
مرگ و میراث ماری کوری
ماری کوری در ۴ ژوئیه ۱۹۳۴ به دلیل ابتلا شدن به کم خونی آپلاستیک درگذشت. احتمال می رود این بیماری ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در برابر اشعه باشد. معروف بود که او لوله های آزمایش رادیوم را در جیب کت آزمایشگاه خود حمل می کرد. سال ها کار با مواد رادیواکتیو آسیب جدی به سلامتی او وارد کرده بود. کتب و دست نوشته های ماری نیز به مقدار قابل توجه ای آغشته به مواد رادیواکتیو بودند به همین دلیل آنها را در جعبه های مخصوص حفظ می کنند.
ماری کوری در طول زندگی خود موفقیت های بسیاری کسب کرد. وی که به عنوان چهره ای برجسته در علوم شناخته می شود و الگویی برای زنان است، افتخارات بی شماری پس از مرگ نیز دریافت نموند. چندین موسسه آموزشی و پژوهشی و مراکز درمانی نام کوری را بر خود دارند، از جمله موسسه کوری و دانشگاه پیر و ماری کوری (UPMC ). در سال ۱۹۹۵ بقایای پیکر ماری و پیر در Panthéon پاریس، آخرین آرامگاه بزرگترین مشاهیر فرانسه، به خاک سپرده شد. ماری اولین زنی بود که در آنجا آرام گرفت. در سال ۲۰۱۷ پانتئون میزبان نمایشگاهی برای گرامیداشت ۱۵۰ سالگی این دانشمند پیشگام بود.
در سال ۲۰۰۹ طی یک آمارگیری توسط مجله New Scientist مادام کوری با اخذ ۲۵.۱ درصد آرا، در صدر جدول قرار و الهام بخش ترین زن در علم لقب گرفت. مقیاس اندازه گیری رادیواکتیویته به افتخار ماری و پیر به Ci نام گرفته است. بسیاری از دانشگاه های مطرح جهان مثل: دانشگاه لووف پلی تکنیک، فناوری ورشو، یاگیلونیا و آدام کمیکویکز نشان های افتخاری خود را به او هدیه کردند.
مکان های زیادی در جهان مخصوصا در فرانسه و لهستان به نام او و همسرش نامگذاری شده اند مثل: یک ایستگاه مترو در پاریس، مرکز تحقیقات هسته ای لهستان، یک سیاره کوچک و یک هواپیما از شرکت مک دانل داگلاس. عنصر ۹۶ جدول تناوبی با نام کوریوم شناخته می شود. سال ۲۰۱۱ نیز از طرف دو کشور لهستان و فرانسه، سال این بانوی دانشمند نام گرفت و همچنین سازمان ملل متحد اعلام کرد که این سال، سال بین المللی شیمی است.
در ۷ نوامبر گوگل سالگرد تولد وی را با Google Doodle ویژه جشن می گیرد. در ۱۰ دسامبر آکادمی علوم نیویورک صدمین سالگرد دومین جایزه نوبل ماری کوری را با حضور پرنسس مادلین سوئدی جشن گرفت.
