زندگینامه محمد رضا شجریان اسطوره موسیقی سنتی ایران

بیوگرافی محمد رضا شجریان (زندگینامه هنرمندان)

استاد محمد رضا شجریان آهنگ ساز، موسیقی دان، خوش نویس و خواننده ایرانی است که شهرتی جهانی دارد. محمد رضا شجریان یکی از اسطوره های موسیقی سنتی ایرانی محسوب می شود که دارای آلبوم های ارزشمند بسیاری می باشد. او در طی سالیان زندگی حرفه ای و هنری خود فعالیت های بسیاری در زمینه موسیقی داشته و کنسرت های متعددی را در شهرهای مختلف ایران برگزار نموده است. در این مقاله سعی داریم تا به زندگی نامه استاد محمد رضا شجریان بپردازیم با ما همراه باشید.

عکس استاد محمدرضا شجریان

استاد محمد رضا شجریان کیست؟ محمد رضا شجریان که به پر آوازه ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی معروف است بنیان گذار گروه شهناز و رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران می باشد. او متولد مشهد است و از همان کودکی متوجه شد که دارای استعداد بی نظیری در زمینه خوانندگی است.  لحن کودکانه اما خوب او در همان سنین موجب شد که مورد توجه پدر قرار بگیرد و به پرورش صدایش بپردازد. صدای بم و فوق العاده زیبای این خواننده و استاد موسیقی موجب شده که طرفداران بسیاری در داخل و خارج کشور داشته باشد و دروب سایت ها و مجلات فراوانی از او به عنوان مرد آواز ایران یاد شود.

دوران کودکی استاد محمد رضا شجریان

در زندگینامه محمد رضا شجریان آمده است که وی در تاریخ یکم مهرماه سال ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. او در خانواده ای دیده به جهان گشود که از دو سو هنرمند بودند. خاندان مادری اش در زمینه خوشنویسی و موسیقی مهارت داشتند و خاندان پدری دارای صوت زیبا و دلنشین بودند. از این رو می توان گفت استعداد هنری در خانواده آن ها موروثی بود.

محمد رضا تنها ۵ سال داشت که در خلوت خود با همان لحن دلنشین کودکانه آواز می خواند. پدرش قاری قرآن بود و هنگامی که متوجه این استعداد او شد تصمیم گرفت که به پرورش آن بپردازد. وی درسال ۱۳۲۶ راهی کلاس اول شد و پس از یک سال به منظور آموزش تلاوت قرآن کریم نزد پدر می رفت و این روند ادامه داشت تا اینکه در سن ۹ سالگی تلاوت آیات قرآن را آغاز نمود. او در سال های بعد نیز تلاوت قرآن را همچنان در اجتماعات سیاسی و مراسمات ادامه می داد و مورد تحسین افراد بسیاری قرار گرفت.

صدای تلاوت قرآن او برای اولین بار در سال ۱۳۳۱ از رادیو خراسان پخش شد و در سال ۱۳۳۲نیز در میان دانش آموزان مشهدی به عنوان شاگرد ممتاز انتخاب شد. محمد رضا شجریان تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان شاهرضا ادامه داد و پس از آن در سال ۱۳۳۸ راهی دانشسرای مقدماتی مشهد شد. در همان سال با یک معلم جوان موسیقی آشنا گردید.  او پس از آنکه موفق به دریافت دیپلم از دانشسرای عالی شد در آموزش و پرورش به عنوان معلم استخدام گردید. در همین زمان بود که با سنتور آشنا شد و کم کم به موسیقی علاقه پیدا کرد.

او در سال ۱۳۷۷ وارد رادیو خراسان شد و فعالیت خود در رشته آواز را آغاز نمود. پس از این ماجرا توسط استاد داوود پیرنیا برای اجرای برنامه گلها  دعوت گردید و راهی تهران شد و در۱۰۰ برنامه برگ سبز و گلها حضور یافت. وی در سال ۱۳۴۰ بود که تصمیم گرفت ازدواج کند و زندگی مشترک خود را آغاز نمود.

این استاد بزرگ در سال ۱۳۴۶ به تهران رفت و در آنجا با احمد عابدی آشنا گردید  و در کلاس های اسماعیل مهرتاش ثبت نام نمود. علاوه بر این به انجمن خوشنویسان نزد استاد ابراهیم ابوذری رفت تا خوشنویسی را به صورت حرفه ای بیاموزد. او در سال ۱۳۴۹ توانست درجه ممتاز خوشنویسی را کسب کند.

او با نام مستعار سیاوش بیدکانی  تا سال ۱۳۵۰ با رادیو همکاری داشت اما پس از آن تصمیم گرفت که با نام اصلی خود به فعالیت هایش ادامه دهد. در سال ۱۳۵۰ بود که سنتور و ردیف های آوازی را از شخصی به نام فرامز پایور یاد گرفت و پس از شیوه آوازی طاهر زاده را نزد استاد نور علی خان برومند آموخت. وی سال ۱۳۵۲ به همراه هنرمندانی مثل ناصر فرهنگ فر، محمد رضا لطفی، داوود گنجه ای اقدام به تاسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی نمود. سرپرستی این مرکز به استاد داریوش صفوت سپرده شد.

استاد شجریان از سال ۱۳۵۴ در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فعالیت داشت و به تدریس هنرجویان در رشته آواز می پرداخت اما در سال ۱۳۵۸ که آموزش این رشته تعطیل شد از کار تدریس فاصله گرفت تا اینکه شرکت دل آواز را راه اندازی نمود. او در سال ۱۳۵۶ موفق شد که رتبه اول کشور را در مسابقه تلاوت قرآن از آن خود نماید.

در سال ۱۳۵۷ تصمیم گرفت که همکاری خود با سازمان های دولتی را قطع کند و به بررسی ردیف های آوازی و آموزش خصوصی به شاگرد های قدیمی اش بپردازد. او در همین سال چندین سرود ملی نیز اجرا کرد که با استقبال بی نظیری مواجه شد. وی در دهه ۶۰ به همراه گروه عارف در خارج از کشور کنسرت های متعددی برگزار نمود و آلبوم هایی را نیز منتشر کرد که از جمله آن ها می توان به بیداد همایون، سر عشق، گنبد مینا، نوا و .. اشاه نمود.

استاد محمد رضا شجریان در سال ۱۳۷۴ در شهرهای مختلفی از جمله شیراز، اصفهان، کرمان و سنندج کنسرت هایی را اجراد نمود و آلبوم هایی به نام چشمه نوش ، سکوت، کویر و شب را منتشر کرد. فعالیت های او در زمینه موسیقی و خوانندگی همچنان ادامه داشت و با گروه های آواز مختلفی همکاری می کرد. او در سال ۱۳۸۶ و مراسم ختم مادرش دعای زیبا ربنا را بار دیگر پس از ۳۰ سال خواند.

زندگی خصوصی استاد محمد رضا شجریان

استاد محمد رضا شجریان در زمانی که به شغل معملی مشغول بود و ۲۱ سال سن داشت تصمیم گرفت که تشکیل خانواده دهد. او با یکی از معلمین دبستان به نام فرخنده گل افشان ازدواج کرد و مراسم عقد آن ها در شهر قوچان برگزار شد. آن ها یکسال بعد با گرفتن مراسم عروسی در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۴۱ زندگی مشترکشان را شروع نمودند. محمد رضا شجریان و همسرش دارای سه فرزند دختر به نام های راحله، افسانه و مژگان و یک فرزند پسر به نام همایون هستند. استاد شجریان در سال ۱۳۷۱ از همسر اول خود جدا شد و پس از مدتی تصمیم به ازدواج مجدد گرفت. همسر دوم او خانمی به نام کتایون خوانساری است و حاصل این ازدواج پسری به نام رایان می باشد که در ونکوور متولد شد.

آثار استاد محمد رضا شجریان

• مرغ خوشخوان
• رندان مست در دستگاه همایون
• آه باران
• غوغای عشق بازان
• جام تهی
• زمستان است
• تلاوت قرآن ۱و ۲
• معمای هستی
• شب وصل
• در خیال
• گنبد مینا
• آسمان عشق
• ماهور
• آستان جانان
• ربنا
• گلبانگ ۱ و۲
• برنامه برگ سبز
• برنامه گلهای رنگارنگ
• رباعیات خیام

سازهای ابداعی

استاد محمد رضا شجریان ابداع کننده چندین ساز در موسیقی ایرانی هستند که در سال ۱۳۹۰ نیز نمایشگاهی در تالار بهار خانه هنرمندان به منظور نمایش این سازها برگزار نمود که از جمله این سازها می توان به شهرآشوب، ساغر، کرشمه، تندر، باربد، ارغنون و .. اشاره نمود.

کنسرت های استاد محمدرضا شجریان

استاد شجریان کنسرت های متعددی برگزار نموده که از معروف ترین آن ها می توان به کنسرت راست پنجگاه با همکاری ناصر فرهنگ فر و محمد رضا لطفی اشاره نمود. از دیگر کنسرت های به یاد ماندنی او می توان ازکنسرت هم نوا با بم نام برد. این کنسرت با شکوه با همخوانی فرزندش اجرا گردید. او کنسرت های متعددی در کشورهای مختلف به منظور معرفی موسیقی ایرانی برگزار نمود. وی در بهار سال ۱۳۸۶ در تعدادی از کشورهای اروپایی کنسرت هایی به همکاری سایر اساتید معروف اجرا کرد که در پاییز و تابستان همان سال در تهران و اصفهان هم برگزار شدند. از دیگر کنسرت های استاد شجریان می توان به تور بزرگ کنسرت به آمریکا و استرالیا، کنسرت تهران، کنسرت لندن، مرکب خوانی در اروپا و کانادا، داد و بیداد در آمریکا و کانادا، کنسرت شور، کنسرت ارکستر موسیقی ملی ایران در چهل ستون اصفهان و .. اشاره نمود.

افتخارات استاد محمد رضا شجریان

استاد محمد رضا شجریان در طی سال های زندگی هنری و فعالیت خود توانست افتخارات و جوایز بی شماری را کسب نماید. او در سال ۱۳۷۸ جایزه پیکاسو و همچنین دیپلم افتخار از سوی سازمان یونسکو در پاریس را دریافت نمود. لازم به ذکر است این جایزه هر پنج سال یکبار به هنرمندانی که برای معرفی فرهنگ و هنر کشور خود تلاش می کنند اهدا می گرد. وی در سال۲۰۰۶ نیز نشان موتزارت از سازمان یونسکو کسب کرد. استاد شجریان در دو سال متوالی  برای آلبوم های بی تو و فریاد نامزد جایزه گرمی گردید که از برترین جایزه های موسیقی در آمریکا است.

بیماری استاد محمد رضا شجریان

استاد شجریان درنوروز سال ۱۳۹۵ یک کلیپ با موهای تراشیده از خود منتشر نمود و اعلام کرد که به سرطان مبتلا شده است. او پس از این ماجرا دیگر در محفل های هنری حضور نداشت و مدتی را برای درمان بیماری خود به آمریکا رفت اما مجددا به ایران بازگشت. متاسفانه در حال حاضر خواننده پر آوازه ایران استاد محمد رضا شجریان در وضعیت جسمانی مناسبی به سر نمی برد و تا کنون چندین بار خبر فوت او در شبکه های اجتماعی منتشر شده که خوشبختانه تکذیب گردیده است. امیدواریم هر چه سریعتر شاهد خبر سلامتی این استاد عزیز و بزرگوار باشیم.